زامبی ها اغلب به عنوان جسدی گوشتخوار و در حال پوسیدگی به تصویر کشیده میشوند. آن ها در سال های اخیر از محبوبیت بالایی برخوردار بوده اند، چه در حال حمله به طعمه خود در “مردگان متحرک” باشند و چه در ویدئوی “مایکل جکسون”. زامبی‌ ها بر فرهنگ مدرن تسلط دارند اما آیا آن ها واقعی هستند ؟ بر خلاف بسیاری از هیولا های دیگر که عمدتا بر اساس خرافات و ترس ساخته شده اند، زامبی ها پایه و اساس واقعی دارند و چندین مورد تأیید شده از آن ها در فرهنگ هائیتی گزارش شده است.

ویژگی های زامبی ها

زامبی طبق فرهنگ عامه و فولکلور، معمولا جسدیست که دوباره بیدار شده و اشتهای زیادی دارد. یا فردی که توسط زامبی دیگری آلوده به “ویروس زامبی” شده است

زامبی ها معمولا به صورت موجوداتی قوی اما روباتیک با گوشت پوسیده به تصویر کشیده میشوند. تنها مأموریت آن ها تغذیه است و معمولا مکالمه ای ندارند ( اگرچه برخی ممکن است کمی خرخر کنند )

منشأ زامبی ها

یونانیان باستان ممکن است اولین تمدنی بوده باشند که ترس از مردگان را به جریان انداخته اند. باستان شناسان بسیاری از گور های باستانی را کشف کرده اند که حاوی اسکلت هایی هستند که توسط سنگ ها و دیگر اشیاء سنگین مهر و موم شده اند، فرضا برای جلوگیری از زنده شدن اجساد.

فولکلور زامبی برای قرن ها در هائیتی وجود داشته است و احتمالا از قرن هفدهم  و زمانی که بردگان آفریقای غربی برای کار در مزارع نیشکر هائیتی آورده شدند سرچشمه گرفته است. شرایط وحشیانه باعث شده بود که بردگان در حسرت آزادی باشند و بر اساس برخی گزارش ها زندگی یا بهتر است بگوییم زندگی دوباره یک زامبی نشان دهنده وضعیت هولناک برده داری بوده است.

زامبی ها و وودو

“وودو” فرهنگی است که در غرب آفریقا وجود دارد و در سرتاسر هائیتی و دریای کارائیب، برزیل و جا های دیگر با میراث آفریقایی انجام میشود. بسیاری از افرادی که امروزه فرهنگ وودو را دنبال میکنند معتقدند زامبی ها افسانه اند. اما برخی نیز معتقدند زامبی ها افرادی هستند که توسط یک پزشک وودو معروف به “بوکور” احیا شده اند.

بوکور ها از گیاهان، صدف‌ ها، ماهی‌ ها، حیوانات، استخوان‌ ها و سایر اشیاء برای ساخت معجون‌ هایی از جمله “پودر های زامبی” که حاوی “تترودوتوکسین” است استفاده میکنند. این نوروتوکسین در ماهی‌ های بادکنکی و برخی دیگر از گونه‌ های دریایی یافت میشود. ترکیب تترودوتوکسین که با دقت در دوز های کمتر خطرناک استفاده شود ممکن است علائم زامبی مانندی مانند مشکل در راه رفتن، سردرگمی ذهنی و مشکلات تنفسی ایجاد کند. دوز های بالای تترودوتوکسین میتواند منجر به فلج و کما شود و این میتواند باعث شود که شخصی مرده به نظر برسد و سپس دوباره زنده شود.

زامبی های واقعی در مجلات پزشکی

اگرچه چنین مواردی نادر اند، اما چندین گزارش معتبر در مجلات پزشکی از افرادی وجود دارد که از این ترکیبات برای ایجاد فلج در افراد و سپس احیای آن ها استفاده میکنند. مقاله ای در سال 1997 در مجله پزشکی انگلیسی “The Lancet” سه روایت قابل تأیید از زامبی ها را شرح داد , در یک مورد یک زن هائیتی که به نظر مرده بود در یک مقبره خانوادگی دفن شد اما سه سال بعد دوباره ظاهر شد , تحقیقات نشان داد که قبر او پر از سنگ بوده و والدینش موافقت کردند که او را در یک بیمارستان محلی بستری کنند

در یک مورد مستند دیگر، مردی هائیتی به نام “Clairvius Narcisse” در سال 1962 با مشکلات تنفسی شدید وارد یک بیمارستان محلی شد. پس از این که نارسیس به کما رفت اعلام شد که مرده و اندکی پس از آن به خاک سپرده شد. اما 18 سال بعد مردی به سراغ “آنجلینا نارسیس” در یک بازار دهکده ای رفت و اصرار داشت که او خواهرش است. پزشکان، مردم شهر و اعضای خانواده همگی او را به عنوان Clairvius Narcisse شناسایی کردند.

زامبی ها در فرهنگ مدرن

بر اساس کتاب “The Undead Eighteenth Century” نوشته “لیندا تروست”، زامبی ها در سال 1697 در ادبیات ظاهر شدند و به عنوان ارواح توصیف میشدند نه شرور های آدمخوار. آن ها تقریبا همزمان با همتایان هیولایی خود “فرانکشتاین” و “دراکولا” با اکران “زامبی سفید” در سال 1932 وارد دنیای سینما شدند اما سال 1968 بود که زامبی ها با اکران فیلم “Night of the Living Dead” به کارگردانی “جورج رومرو” طرفداران خود را پیدا کردند. رومرو در 15 سال بعد دو فیلم زامبی محور دیگر به اسم های “Dawn of the Dead” و “Day of the Dead” را کارگردانی کرد. با پیشرفت تکنولوژی جلوه های ویژه در هر فیلم، زامبی ها وحشتناک تر و واقعی تر به نظر میرسیدند.

از دهه 1980 به بعد ده ها فیلم زامبی محور ساخته شد و حتی اسکوبی دو در فیلم “اسکوبی دو در جزیره زامبی” در سال 1998 با زامبی ها مبارزه کرد و اکران “World War Z” در سال 2013 با بازی “برد پیت” فیلم های زامبی را به سطح جدیدی از جلوه های ویژه رساند. جای تعجب نیست که تلویزیون با سریال هایی مانند “iZombie” و “Helix” به دنیای زامبی ها آمد اما هیچ سریال زامبی محوری تا به حال بیش از The Walking Dead ترسناک نیست. هر سریال دارای یک جنون پسا آخرالزمانی در ایده زامبی است که طرفداران را وحشت زده میکند در حدی که قادر به نگاه کردن به آن نیستند

ترجمه ای از طناز رجبعلی